16 december 2022
officiële release 124
4cd/1Bluray:
disc 1
Paramount Studios Recording Session Alternates and
Outtakes
1. Your Mouth (Take 1)
2. Big Swifty (Alternate Take)
3. Minimal Art (Eat That Question – Version 1, Take 2)
4. Blessed Relief (Outtake Version)
5. Think It Over (The Grand Wazoo) (Outtake Version)
6. For Calvin (And His Next Two Hitch-Hikers) (Outtake
Version)
7. Waka/Jawaka (Outtake Version)
disc 2
Paramount Studios Recording Session Alternates and
Outtakes, continued
1. Cletus Awreetus-Awrightus (Alternate Take)
2. Eat That Question (Version 2, Alternate Take)
3. Big Swifty (Alternate Mix)
4. For Calvin (And His Next Two Hitch-Hikers) (Alternate
Mix)
5. It Just Might Be A One-Shot Deal (Alternate Mix)
6. Waka/Jawaka (Alternate Mix)
7. Cletus Awreetus-Awrightus (Alternate Mix)
8. Eat That Question (Alternate Mix)
disc 3
George Duke Demos – The Master Versions
1. For Love (I Come Your Friend)
2. Psychosomatic Dung
3. Uncle Remus (Instrumental)
4. Love
George Duke Session Outtakes
5. For Love (I Come Your Friend) (Basic Track, Take 1)
6. Psychosomatic Dung (Basic Track, Take 2)
7. Love (Basic Track, Take 1)
The Grand Wazoo – Live
8. Approximate (Live – FZ Record Plant Mix)
10-Piece/Petite Wazoo – Live / Winterland Ballroom, San
Francisco, CA – 12-15-1972
9. Winterland ’72 Opening And Band Introductions
10. Little Dots
disc 4
10-Piece/Petite Wazoo – Live, continued
Winterland Ballroom, San Francisco, CA – 12-15-1972
1. America Drinks
2. Montana
3. Farther O’Blivion
4. Cosmik Debris
5. Chunga’s Revenge
disc 5 BLU-RAY AUDIO
WAKA/JAWAKA
1. Big Swifty
2. Your Mouth
3. It Just Might Be A One-Shot Deal
4. Waka / Jawaka
THE GRAND WAZOO
1. The Grand Wazoo
2. For Calvin (And His Next Two Hitch-Hikers)
3. Cletus Awreetus-Awrightus
4. Eat That Question
5. Blessed Relief
------------------------------------------------------------
Frank Zappa: lead guitar,
percussion, vocals
Tony Duran: guitar, bottleneck
guitar
Janet Neville-Ferguson: vocals
Chunky (Lauren Wood): vocals
Chris
Peterson: vocals
George Duke: keyboards,
ring-modulated
& echoplexed electric piano, tack piano,
vocals
Ian Underwood: keyboards
Don Preston: Mini-moog, piano
Erroneous (Alex Dmochowski): electric
bass, fuzz bass, vocals
Dave Parlato: bass
Aynsley Dunbar: drums, washboard, tambourine
Jim Gordon: drums
Jeff
Simmons: Hawaiian guitar,
vocals
Peter
'Sneaky Pete' Kleinow: pedal
steel guitar
Jerry Kessler: cello
Ruth Underwood: percussion
Lee Clement: percussion
Alan Estes: percussion
Robert Zimmitti: percussion
Tom Raney: percussion
Gerry Sack: phantom tambourine,
muted maracas
Mike Altschul: baritone sax,
piccolo, bass flute, bass clarinet, tenor
sax
Earl Dumler: woodwinds
Fred Jackson, Jr.: woodwinds
Tony "Bat Man'Ortega: woodwinds
Joel Peskin: tenor saxophone,
woodwinds
Johnny Rotella: woodwinds
Jay Migliore: woodwinds
Ray Reed: woodwinds
Charles Owens: woodwinds
Ernie Watts: tenor saxophone, C
Melody Saxophone (the "Mystery Horn") solo on
"Cleetus Awreetus Awritus", woodwinds
Joanne Caldwell McNabb: vocals,
brass, woodwinds
Sal Marquez: multiple trumpets,
vocals, brass, chimes
Bill Byers: trombone
Malcolm McNabb: trombone, horn,
trumpet in D
Ernie Tack: brass
Tom Malone: brass
Glenn Ferris: brass
Gary Barone: brass
Bruce Fowler: trombone
Ken Shroyer: trombone, brass, contractor
and spiritual guidance
|
Niet iedereen heeft het misschien door, maar
het boxje, genaamd ‘Waka/Wazoo’, is een van de meest
succesvolle releases van 2022. Waarom? Hier wordt gewoon
goede muziek gemaakt door goede muzikanten die goed kunnen
spelen. En nu we toch bezig zijn met lijstjes, de top3
bestaat uit Fender Rhodes elektrische pianosolo’s van George
Duke, trompetsolo’s van Sal Marquez en gitaarsolo’s – hoe
kan het ook anders – van Frank Zappa. Om een oud Amerikaans
gezegde te parafraseren: “Jazz is alive and kicking and
smells very good”. Dat is wat het is, jazz! Het inmiddels
verguisde en van de nationale radio verbannen genre staat in
deze box meer op de voorgrond dan op de separate Waka/Jawaka
en Grand Wazoo albums. Iedere Zappanaat weet natuurlijk dat
we hier verkeren in een Hot Rats-achtige vervolgsessie,
echter met Groot Orkest. Hot Rats werd gezien als een
jazz-rock/rock-jazz en later fusion album. Veel
instrumentaal, veel, lange soli van octopusheld Ian
Underwood en Zappa hemzelf. Op Waka & Wazoo mogen meer
heren losgaan en gelijk een heuse bigband zoemt het hier als
een bijenkorf in de zomer.
Even het tijdspad: Na de duw van het podium, auditief
gedocumenteerd op The Mothers 1971, moest Zappa lange tijd
in een rolstoel zitten en kon dus niet met welke band dan
ook concerten geven. Dan maar de studio in met een bigband.
Waar hij dat idee vandaan haalde? Zappa was echt wel van de
jazz, ook al ontkende hij dat, maar hij ontkende wel meer.
Ergens ontkende hij in zekere zin ook de ware essentie van
Waka/Jawaka en Grand Wazoo door ons toch iets meer
rock-achtige albums voor te schotelen. Uit de kranen van
Waka en Jawaka stroomt een combinatie van Hot en Rats, jazz
en rock. Waar je meer aan draait bepaalt de melange. The
Grand Wazoo zoals we die kennen heeft al een iets meer
jazzfeel, maar in deze box overheerst dat gevoel compleet.
Hier mag men loos gaan zonder ingeblikte tijd en editing.
Voordat ik verder ga. Heb je je net als ik ook altijd
afgevraagd wat die namen nu betekenen? Op internet
circuleren inmiddels bijgaande filmpjes interviews met heer
Z. die het verhaal ophelderen. (dank Paul-René te T.)
“Waka/Jawaka” kwam ooit als resultaat op een “ouija board”.
Dat bord is een plank met letters waaromheen mensen zitten.
Ze houden hun handen op het bord en iemand stelt een vraag.
Hun handen schuiven naar de letters en vormen zo de woorden
en aldus het antwoord. Het bord werd/wordt gezien als een
hulpmiddel om in contact te komen met overledenen.
Wetenschappelijk onderzoek wees uit dat als mensen
geblinddoekt zijn er weinig resultaat op het bord kwam/komt.
Hield Zappa zich daarmee bezig? Hoe komt hij aan die
informatie? Eigenlijk weet je hiermee nog niks.
Bij The Grand Wazoo is het anders. Naar eigen zeggen maakte
Zappa in 1961/62 een gedicht over “The Grand Wazoo in the
hardwarestore”. Het ging over clubjes van mannen die grote
hoeden/mutsen droegen en allemaal dingen deden in het donker
en daarbij ook nog een eigen taal hadden, bijvoorbeeld een
speciale handdruk. Wazoo blijkt een veelgebruikt slangwoord
en betekent “asshole”. De Grand Wazoo is dan in Zappa’s
vertaling: “De Grote Klootzak”. Nooit geweten en daarmee
valt een hele fantasie in duigen. Weg dat mooie verhaal van
de strijd van de blazers tegen de vioolsectie, weg het
verhaal van de Grote Hoorn of de “Mystery Horn”. Maar waarom
dan al die moeite doen om zo’n prachtige verpakking te
maken. Wat heeft die dan nog met de titel te maken? Maakt
Cal Schenkel een van de mooiste hoezen in het Zappa œvre,
krijg je dit. “Very strange…” Verklaart dat dan ook meteen
waarom The Grand Wazoo, het album, een hit was in Finland?
En over hoezen gesproken, valt het jullie inmiddels ook op
dat we de laatste jaren alleen albums krijgen met Zappa op
de voorkant? Dat wordt wel een beetje saai. Ja, het gaat om
die vent, maar om nu elke keer zijn kop te zien? Er mag wel
wat meer afwisseling komen. Denk eens aan de hoes van
collega-album Wazoo, die Dali-eske aanpak is toch mooier dan
de zoveelste portretfoto.
Heel fijn is dat we in deze box meteen een Nutriscore
krijgen, die gekleurde vakjes onderop de hoesjes. Letters
staan er niet in, je weet meteen dat we hier alleen “A's”
hebben. “Music is food for the mind” immers en het moet
gezond blijven tenslotte.
Disc 1 begint met ‘Your Mouth’ en daarmee een onvervalste
blues in een sappig intro. Er wordt goed gezongen, beter dan
we van de originele Waka/Jawaka-versie kennen, spontaner met
meer uithalen en intermezzi. Ik vind deze versie beter. Goed
begin dus. Bij ‘Big Swifty’, de alternatieve versie, moeten
we het vooral hebben van de andere solo’s. Mr. George Duke
zet een prachtige pianosolo neer. De tweede, lange solo is
de trompetsolo van Marque en de slotsolo van Zappa zelf.
Mooie aanvulling op het origineel en de sfeer zit er hier
meteen in. Wat een heerlijke extra’s. ‘Minimal Art’ aka ‘Eat
That Question’ is veel vrijer en wat speelt iedereen hier
lekker, Dunbar, Erroneous, Duke, Marquez, Zappa. ‘Blessed
Relief’ mag van mij onder de jazzklassiekers geschaard
worden. Het nummer kon al niet stuk en deze outtake bewijst
dat eens temeer. ‘Think It Over/The Grand Wazoo’ laat ons de
versie met zang horen, het valt bijna niet op en past als
een handschoen. De Mini-Moog solo is drukker, wilder en doet
Preston’s bijnaam, DomdeWild, eer aan. ‘Far Calvin’
teletransporteert ons terug naar ‘Weasels Ripped My Flesh’.
Deze versie had zo op dat album kunnen staan. Iets met dat
alle Zappa-composities één zijn. Prachtig versie en ook deze
vind ik beter dan het origineel. De ‘Waka/Jawaka’ outtake is
meer afwijkend dan we kennen. Wat rommeliger en zonder het
kippenveldeind met de buisklokken, maar toch, ook deze mag
er wezen.
Disc 2 begint met ‘Cletus Awreetus Awrightus’. Het
alternatief zit ‘m in Zappa’s solo. Het is misschien
nostalgie, maar ik vind Zappa’s solo’s uit de ‘oude’ periode
fenomenaal. Ze hebben een soort ‘warmte’ die later verdwijnt
in elektronische nevelen. Eat That Question Sal Marquez! Dat
doet hij en hoe! Vervolgens mogen Duke en Zappa weer. ‘Big
Swifty’, alternatief, brengt ons nader tot de eerder
genoemde bijenkorf. Prachtige versie. Als wie die toen
gekregen hadden… Opnieuw neemt Calvin, Schenkel is dat, zijn
lifters weer mee in de auto. op de achterbank mag gezongen
worden, maar het blijft heerlijk experimenteren. ‘It Just
Might Be A One Shot Deal’ lijkt iets trager. ‘Waka/Jawaka’,
alternatieve mix, legt de accenten anders en de solo’s meer
op de voorgrond. Het werk wordt er iets onrustiger van, maar
met meer dynamiek. De bekende mix klinkt in mijn oren wat
gladjes nu. De fade aan het eind is wat vreemd. In feite
zijn de accentverschillen ook te vinden in ‘Cletus’ en
‘Eat’, de twee te volgen composities. ‘Cletus’ is wat minder
helder en voor ‘Eat That Question’ geldt de opmerking
hierboven bij ‘Waka/Jawaka’.
Disc 3 begint met solowerk van George Duke. Zowel Zappa,
Duke en een deel van de aanwezigen vonden nog wat tijd om
even iets extra’s te doen met het oog op een soloalbum van
Duke. Indertijd weinig mee gedaan, maar hier in volle glorie
aanwezig. Lauren ‘Chunky’ Wood heeft een mooie stem voor dit
werk en steelt sowieso de vocale hoofdrol in deze box.
Ondanks dat dit Duke-werk is, kan het evengoed doorgaan voor
Zappa’s werk. Dat komt door de setting, de blazers en
Zappa’s gitaar. Zappa vond ‘Uncle Remus’ zo goed dat hij
vroeg of hij het mocht gebruiken. Tekst erbij en zo dook de
oom op bij ‘Apostrophe’, maar dan moest je wel eerst de
toendra bedwingen. Over de kwaliteit van Duke’s solo’s hoef
ik niets te zeggen. Ik vind de zeven tracks die we hier
horen een mooie aanvulling op de set. Dank Duke.
‘Approximate’ is een uittreksel van de Grand Wazoo Live
band, met o.a. beide Underwoods, Jim Gordon als drummer en
Dave Parlato als basgitarist. De rest (!) van het concert
hadden we al in huis met ‘Wazoo’ ; dat album met die mooie
hoes. Blijkbaar is dit werk later pas gevonden en aldus nu
gedoneerd. Dank Het is een experimenteler werk dan de
muziek op de 2,5 cd’s hiervoor/hierboven. Zappa leeft zich
lekker uit in een bijna modern-klassieke aanpak. Met een
‘Thank You” en “Please sit down and get comfortable” gaan we
over in de 10-piece band. Iets mindere geluidskwaliteit en
dan op naar ‘Little Dots’ met prachtige solo’s.
Disc 4. Het concert van de tienmansband gaat verder. Hier
staan vooral ‘oude hits’ op het menu: ‘America Drinks’;
‘Montana’, ‘Father O’Blivion’, ‘Comsic Debris’ en ‘Chunga’s
Revenge’. Daarbij wel de aantekening dat op het moment van
spelen nog niet alle nummers ‘klassiekers’ waren en zelfs
anno dan onbekend. ‘Montana’ heeft wat peper in de floss.
Opvallend veel trombonesolo’s tijdens dit concert trouwens.
De klapper van 4 is natuurlijk ‘Chunga’s Revenge’. Bijna
twintig minuten. Het nummer begint als een van Black
Sabbath, maar schakelt dan meteen over in late-night-jazz.
Wat een combinatie! Door de lengte weet je meteen dat
iedereen mag soleren, maar de mooiste solo is van Zappa, dat
dan toch weer wel.
Disc 5 is de Blu-ray audio-versie, dus alleen geschikt voor
Blu-ray spelers. Hoe je in het menu komt is even puzzelen,
links is Waka/Jawaka, rechts The Grand Wazoo. Verder kun je
kiezen uit Dolby Atmos en Dolby True HD 5.1 surround sound
systeem of ‘gewoon’ stereo. Wat je ook kiest, het is beter
dan het geluid dat we kennen van het oude album.
Transparanter, alsof je midden in Paramount Studios staat.
Dat idee wordt versterkt als je kiest voor Surround Sound.
George Duke blijkt plotseling achter je te zitten, of hoor
je van links een gitaarriedeltje en recht voor je de
percussie. Het lijkt of het surround-geluid opgezet is
vanuit de drums, waarbij de bekkens bepalend zijn. Mooi
gedaan, niet hinderlijk of met effectbejag. Als je iets van
geluid weet zal het je niet verbazen dat de Atmos-versie het
best klinkt. Niet iedereen zal daarvan kunnen genieten,
maar, zoals ik al zei, zelfs de gewone stereo-versie is
beter. In het menu valt verder niets te kiezen en bij mij
flikkert het stilstaande beeld nogal.
Het boekje bij de set is netjes verzorgd, goede fotokeus,
duidelijke teksten waar je iets aan hebt. Ook de hoesjes om
de cd’s passen bij het geheel.
Dan hebben we, kortom, een fantastische eindejaarsbonus in
huis waar je nog lang van kunt genieten. Want genieten dat
doe ik! Wat een geweldige sessie was dit en wat een
schitterende solo’s. Met alle eerdere releases rondom Waka
en Wazoo hebben we het plaatje aardig compleet. Dat is fijn,
een blessed relief, want dit is muziek waar ik niet genoeg
van kan krijgen.
|
