15
oktober 1969
officiële release - 8
1969 lp-versie
A1. Peaches En Regalia
A2. Willie The Pimp
A3. Son Of Mr. Green Genes
B1. Little Umbrellas
B2. The Gumbo Variations
B3. It Must Be A Camel
2012 cd-versie
1. Peaches En Regalia
2. Willie The Pimp
3. Son Of Mr. Green Genes
4. Little Umbrellas
5. The Gumbo Variations
6. It Must Be A Camel
De 1987 en 1995 cd-versies van Ryko zijn anders
dan de lp en 2012 cd-versie. The Gumbo Variations
op die cd's is ongeveer vier minuten langer. Son
of Mr. Green Genes is dertig seconden korter.
------------------------------------------------------------
Frank Zappa: guitar, octave
bass, percussion
Ian Underwood: piano, organus
maximus, flute, all clarinets, all saxes
with
Captain Beefheart: vocal on
Willie the Pimp
Sugar Cane Harris: violin on
Willie the Pimp & the Gumbo Variations
Jean-Luc Ponty: violin on It
Must Be a Camel
John Guerin: drums on Willie the
Pimp, Little Umbrellas, It Must Be a Camel
Paul Humphrey: drums on Son of
Mr. Green Genes & the Gumbo Variations
Ron Selico: drums on Peaches en
Regalia
Max Bennett: bass on all tracks,
except:
Shuggy Otis: bass on Peaches en
Regalia
------------------------------------------------------------
This Movie for Your Ears
was produced and directed by Frank Zappa
------------------------------------------------------------
dedicated to Dweezil, Bub & Gil |
Hot Rats is, na Lumpy
Gravy, Zappa's tweede soloplaat. Meer tegengesteld aan
elkaar kunnen ze bijna niet zijn: Lumpy Gravy klinkt als
één grote collage, Hot Rats als een lange 'blowin'
session'.
Hot Rats is een van de allereerste jazzrock, rockjazz - nu
fusion - platen ooit. Natuurlijk was eind jaren zestig
Miles Davis bezig in dezelfde richting, maar uiteindelijk
zou zijn Bitches Brew pas iets later uitkomen. Diens
voorganger, In a Silent Way, had nog niet dat echte
rockritme. In Engeland was Soft Machine in eenzelfde
richting zoekend; voorbeelden zijn te vinden op Third. Het
is min of meer de tijdgeest en de ontwikkelingen van de
muziek op dat moment, alleen in het vroege stadium van Hot
Rats wist niemand dat van elkaar.
Hot Rats was in Amerika redelijk succesvol, maar een
Engeland een echt succes: nummer 9 in de lp-top 50! Veel
mensen in Engeland en Europa leerden Zappa pas kennen door
Hot Rats.
Hot Rats is in feite een duoplaat, Zappa met Ian Underwood
in de basisopstelloing, aangevuld met uitstekende
sessiemuzikanten. Underwood had na zijn toetreden tot the
Mothers als snel een functie als Zappa's rechterhand; hij
trainde nieuwe muzikanten, schreef partijen uit en hielp
met de oefensessies als bandleider. Op de diverse platen
komt hij vaker gematigd over, maar live kon Ian behoorlijk
scheuren op zijn saxen, dat ging eerder richting Albert
Ayler dan richting Mozart.
Hot Rats bestond - zoals gezegd - uit een aantal lange
sessies in de studio. Daaruit werden de beste partijen
gekozen. Het was voor het eerst dat er een 16-sporen
recorder beschikbaar was (the Beatles werkten in Abbey
Road nog met 8 sporen) en natuurlijk wist Zappa daar
perfect gebruik van te maken. Luister maar eens naar de
vele overdubs van Underwood's partijen.
Behalve een korte tekst, gezongen door Don van Vliet op
Willie the Pimp, is de plaat instrumentaal. Het zijn lange
stukken met veel ruimte voor Zappa's gitaarkunst. Dat hij
al kon spelen was voor veel fans al duidelijk, maar nu kon
iedereen dat horen.
Gitarist Phil Manzanera (bekend van Roxy Music en David
Gilmour) verzuchtte eens dat de solo op Willie the Pimp zo
moeilijk en zo veel was dat hij die niet kon meespelen. En
dan weten we dat dit een korte versie is, want er is een
langere!
Vioolheld is Don 'Sugercane' Harris met een lange solo op
Gumbo.
Jean-Luc Ponty speelt een kort stukje mee in Camel, in
ruil daarvoor speelde Zappa een solo mee op Ponty's plaat:
King Kong. Dat is een plaat met overwegend Zappa stukken
in een jazzy stijl. Aanbevolen!
Bij het overzetten naar cd zijn er met Hot Rats vreemde
dingen gebeurd. Nou ja vreemd, Zappa 'rommelde' wel vaker
met platen. Zo is er een andere mix gemaakt, zijn er
stukjes weggelaten, heeft Gumbo een intro gekregen en is
daarmee vier minuten langer geworden, klinkt Little
Umbrellas anders door een andere mix van piano en fluit en
is er in Son of Mr. Green Genes een maat weg. Zappa was
eigenlijk nooit klaar met zijn werk. Ondanks dat izijn de
oude cd-versies prima, waarop (toen) niet zo veel kritiek
kwam als het gerommel met Money en Ruben.
Tijdens de sessies zijn meer nummers opgenomen. De
bedoeling was dat er een Hot Rats II zou komen, ach...
Sommige tracks kwamen terecht op Chunga's Revenge, zoals
Twenty Small Cigars. Chunga's Revenge zelf, the Clap en
Transylvania Boogie. Allemaal afkomstig uit een tweede Hot
Rats-sessie, maar dan met de nieuwe drummer Aynsley
Dunbar. De echte Sharleena zou ook van de partij moeten
zijn op Hot Rats II, maar zij kwam uiteindelijk pas
terecht op The Lost Episodes, net als Lil' Clanton Shuffle
overigens. Andere nummers hebben nooit een cd-release
gehaald: Bognor Regis, een stuk met vioolsolo van
Sugercane Harris en stukken als: Natasha, Bolero in G,
Love Will Make You Lose Your Mind, Khaki Sack, Bass &
Drum Song en I'm a Rolling Stone....
Een ander soort Hot Rats II, kwam er uiteindelijk wel:
Waka/Jawaka.
Zappa toerde kort met een Hot Rats-band, bestaande uit Ian
Underwood, Max Bennett, Sugercane Harris en Aynsley
Dunbar. Die band is te horen op een van de eerste
bootlegplaten van Zappa's muziek gemaakt: For Sharleena.
Hot Rats is een heerlijke plaat en geeft vooral aan hoe
muzikaal ruimdenkend Zappa was en dat je hem niet moest
onderschatten als gitarist. Het is al lang een van mijn
favorieten, niet voor niets komt de sitenaam van deze
plaat.
Oh ja, de dame op de infraroodhoes: Christine Frka, alias
Miss Christine, Zappa's kindermeisje en lid van de GTO's.
Hieronder de 2012-aanvulling:
Er zijn volgens de doorgaans goed bijgehouden Discogs-site
maar liefst 35 (!) versies van Hot Rats in omloop, op
vinyl en cd, in diverse persingen, hoesuitvoeringen en
talen, waarvan Ratas Calientes natuurlijk de mooiste is.
Voor ons, normale Westerlingen, doen we het met vier op de
vloer. De eerste lp-uitvoering, gevolgd door de
Ryko/Zappa-cd versie van 1987, gevolgd door de Zappa
Approved/Ryko versie van 1995 en de Family Trust versie
van 2012 en deze laatste is de reden om er überhaupt iets
over te schrijven. Gail’s Family/de erven Z. hebben een
nieuwe deal gesloten met Universal om bijna alle
Zappa-cd’s opnieuw uit te brengen: de stofkameditie.
Feitelijk wordt er alleen geluidstechnisch iets
toegevoegd/weggehaald aan de laatste Ryko versies. De
hoesjes zijn gelijk, de versies vaak ook, maar dat is
elders op de site te lezen. Hot Rats is de enige cd in de
2012-reeks met een deviant gedrag, namelijk terug naar de
1969-versie en een andere mix krijgt van Bernie Grundman.
Samen met Ian Underwood en enkele sessiemuzikanten neemt
Zappa in augustus en september van 1969 Hot Rats op in
drie verschillende studio’s: T.T.G., Sunset Sound en
Whitney. Waarom daar? Omdat die studio’s op dat moment
uitgerust zijn met een 16-track recorder. Dat is dan nog
redelijk nieuw, de meeste studio’s werken nog met 4 of 8
track recorders. Hot Rats is vanwege de duale bezetting
een plaat met 'lots of overdubs', vooral omdat Underwood
alle partijen voor zowel keyboards als
houtblaasinstrumenten voor zijn rekening neemt. Zappa
speelt gitaar, bas en percussie. Je zou dus zonder twijfel
kunnen zeggen dat dit een duo-plaat is. Hot Rats werd een
succes in Engeland en met terugwerkende kracht ook in
Zappa’s thuisland. Ook wij hier, in de lage landen, waren
enthousiast.
Ik had Hot Rats meteen bij uitkomen in 1969, maar dan wel
op tape. Vroeger nam je namelijk alles op (net als je nu
je MP3s en Flacs etc. 'gratis' download) en hadden de
meeste jongens spoelenrecorders thuis. Je kon op zo’n tape
nooit iets vinden, omdat er soms wel vier uur muziek
achter elkaar op kon. De noodzaak voor de plaat kwam pas
nadat ik besloten had alle platen ook echt te kopen omdat:
a) ik dan ook de vaak prachtige hoezen had en b) ik tracks
sneller kon vinden en c) inmiddels meer dan fan was
geworden. Platen waren duur, dus het was mondjesmaat
sparen en er was concurrentie van Soft Machine en Pink
Floyd. Mijn vinylversie kocht ik in 1976. Dat was meteen
een goede, de Reprise 44078, Duitse uitvoering en héél
belangrijk: Printed by Carl v.d. Linnepe in Lüdenscheid.
Ik had namelijk allang geleerd dat er nogal wat
verschillende persingen van welke plaat dan ook in omloop
waren en dat sommige beter waren dan anderen, het Animal
Farm principe. Als Carl eraan te pas kwam was het altijd
goed.
Nu even voor de ware nummer fetisjisten: de 44078 kwam
rechtstreeks af van de originele versie, de
Bizarre/Warner/Reprise RS 6356. Op de voorzijde van mijn
hoes zowel het Bizarre als Repriselabel en beide nummers:
44078 en 6356. Op de ingeperste matrix: 030926 (Side 1) en
030927 (side 2), dezelfde matrixnummers als de originele
persingen (30926 en 30927). Waar het op neer komt is dat
mijn vinylplaatversie niet alleen uitstekend klonk en
klinkt, maar ook rechtstreeks naar de originalfassung
teruggaat. Die versie heb ik ook op de pc als MP3
omzetting en die hoor ik regelmatig.
Maar dan wordt alles anders. Vanaf 1982 doet de cd zijn
intrede en moet en kan alles veel beter. Hum, beter? De
eerste cd-versie van Hot Rats in 1987 was niet fijn, niet
warm van geluid en erg pover van hoes. Zappa had er wel
alles aan gedaan om iets goeds neer te zetten, maar het
aantal bits bleef een beetje achter. Voor de eerste
cd-versie had hij toenmalig UMRK-huistechnicus Bob Stone
aan het werk gezet. Wat lezen we namelijk op de schuine
band achterop het doosje: Remixed from the original
multi-track masters with added material from the original
sessions. In concreto betekende dat wat aanpassingen: de
meeste stukken zijn iets korter in tijd, de zoon van
mijnheer Green Genes raakt een maat kwijt, er is over het
algemeen een iets andere geluidsmix, maar opmerkelijkst is
dat The Gumbo Variations is uitgebreid met zo’n vier
minuten. De sessie start niet precies, dat doen sessies
zelden, nu krijgen we de aanvang erbij. Leuk, maar de
kracht van het abrupte begin die het nummer had is er zo
wel een beetje af. Dit noemen we vooruitgang. Toch? Wisten
wij veel dat het geluid vele malen beter kon en dat we
werden afgescheept met een 12- of 16-tal bits. Nu we op 24
bits zitten weten we wel beter en nu is het eind van het
cd-tijdperk in zicht en moeten we alles gaan downloaden
als zwak aftreksel van het origineel. We dwalen af. De
opmerking “added material’ is een beetje cynisch; er is in
de beroemde kerkers genoeg ander extra materiaal van de
Hot Rats sessies, waarom die niet ge-add? Vragen kan een
mens hebben.
Dan, in 1995 komt er een nieuwe deal en een betere versie.
Opnieuw zijn de tijden gecorrigeerd, Genes lijkt zijn maat
terug te hebben, want is nu weer dertig seconden langer.
Opmerkelijk is dat de 1987-digital-remix ook gedaan is
door Bob Stone. Is er dan wel iets veranderd is dan de
terechte vraag. Daar lijkt het eigenlijk niet op, ja het
geluid is voller, warmer, maar dat is een bit-kwestie,
maar voor de rest? Nog steeds blijf ik zitten met twee
versies, de originele en nu dan deze. Ik heb geen
voorkeur, maar gebruik ze naast elkaar, de een op de pc,
de ander op de ouderwetse audio set. Het enige extraatje
is een foto van Zappa die vierhandig (ontdek Christine
Frka) speelt met een TV-antenne. Visueel gezien lijkt deze
versie het meest op de lp-versie, maar daar was Ryko toen
ook alles aan gelegen.
Zo genieten we jarenlang ongestoord van onze muziek. Links
en rechts worden Immersion sets tevoorschijn getoverd met
beter geluid, dozen vol van andere bands met beter geluid,
maar bij de erven Z. komt mondjesmaat een doosje, setje
van bijvoorbeeld Freak Out (MoFo), We’re Only in it for
The Money en Lumpy Gravy (Lumpy Money) en Ruben & the
Jets (Greasy Love Songs). In deze geest verwachtte ik
Uncle Meat en Hot Rats ook wel, maar die vlieger ging niet
op. Wat we wel kregen is de 2012-editie, met volgens de
dot com site beter geluid en nog betere vormgeving: “we
zijn er met de stofkam doorheen gegaan.” Oh? Wat lezen we
nu bij Hot Rats op het dooske: source: original 1969
analog master remastered by Bernie Grundman in 2008! Huh?
2008? Wots the deal baby? En waarom alleen Hot Rats door
Bernie en de rest van de plaatjes door Bob Ludwig of Doug
Sax. Was er een ander plan met die hete ratten? Lag dit er
dan al VIER jaar geleden? De andere mixen zijn recent
(2011-2012) gedaan. Vragen, vragen en een diepe zucht.
Goed de 1969 versie, kijk eens naar de tijden dan, die
liggen inderdaad héél dicht bij de 69-lp-versie. Toen
hadden ze analoge klokken, nu digitale, dus iets
preciezer; geringe afwijkingen mogen.
Overigens is de vormgeving overwegend hetzelfde als bij de
laatste Ryko-versie, maar niet authentiek, de vinylplaat
is toch anders en de Rykoversie wint daarom. Ook nieuw is
een foto van de oude beschermhoes. In de Bizarre versie
zat om de plaat een foto van de bazen van Bizarre Records:
Zappa en Herb Cohen en een geinige tekst. Kijk eens naar
wat er met Cohen gebeurd is: BLUR, oftewel weggevlekt;
moet je maar niet rommelen met geld. Maar deze actie is
ook wel weer flauw, beetje USSR-achtig; je kunt de
geschiedenis immers niet uitwissen. Minder blij ben ik met
de kwaliteit van het drukwerk dat gewoon abominabel slecht
is (ik heb zes jaar in een drukkerij gewerkt, dus ik weet
er iets van).
Nu mag de cd gedraaid. En dan krijgen we te maken met een
heuse verrassing: de 2008-mix klinkt verdraaid goed.
Duizend bommen en granaten, dat is wel erg goed en met
stijgende verbazing en gespitste oren blijf ik gekluisterd
zitten aan mijn boxen. Dat had ik niet verwacht, dit lijkt
wel heel erg veel op mijn vinylplaat. Gauw de Ryko versie
opgezet. Mmm die klinkt ook wel goed. Meer diepgang? Nog
eens de 2008/2012 versie. Prachtig geluid en opnieuw die
verrassing; licht en transparant zou ik het willen noemen.
Ik kan kapitein Haddock er nog wel eens bijhalen, maar die
kan toch niet verhullen dat deze jongste versie de oudste
dicht benaderd. Het geeft niet echt antwoord op alle
vragen, maar één ding is zeker, we hebben er een goede
versie van Hot Rats bij. Zoals Gail in haar vragenuurtje
op de FZ-site al opmerkte: “This is the 2008 Bernie
Grundman Re-master – which mostly resembles the original
1969 mix. You will love it.” Ja, daar heeft ze gelijk in.
I Love It, it is The Sound of Music! Nee, die Tripp of was
het Trapp is een andere. Alles overdenkend zou deze cd
versie wel eens mijn favoriete kunnen worden. Nu klinkt
Little Umbrellas weer zoals ik de parapluutjes ken. En dat
waren niet zomaar pluutjes, kijk nog maar eens naar de
naam van deze site!!
De 2019 aanvulling:
En dan nog iets over die Hot Rats II. Dat verhaal kan naar
het Rijk der Fabelen verwezen worden. Lees dat maar na bij
de broer van Hot Rats: The Hot Rats Sessies.
|
